Ελένη Χριστιά: “Κοινωνική Πολιτική σε ένα Κράτος Δικαίου”

Άρθρο γνώμης της Ελένης Χριστιά, Μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ Α΄ Θεσσαλονίκης, Υπεύθυνη τομέα Υγείας και Πρόνοιας

Η  έννοια  της κοινωνικής πολιτικής βασίζεται στην ακαδημαϊκή μελέτη διεπιστημονικού χαρακτήρα δανειζόμενη  γνώσεις από την  κοινωνιολογία, την κοινωνική εργασία, την ψυχολογία, τα οικονομικά, τις πολιτικές επιστήμες, τη διοίκηση, την ιστορία, την φιλοσοφία, την ιατρική  και τα νομικά και αφορά στις εφαρμοζόμενες πολιτικές της εκάστοτε κυβέρνησης  για την ευημερία και τη κοινωνική προστασία των πολιτών της, την διαχρονικότητα των πολιτικών  τους τρόπους με τους οποίους αναπτύσσεται η ευημερία και η προστασία  και την συμμετοχή αυτών των πολιτικών στην ανάπτυξη σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό  και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η εφαρμογή της Κοινωνικής πολιτικής χαρακτηρίζεται κάθε φορά  μέσα από διαφορετικές  θεωρητικές και ιδεολογικές προσεγγίσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται   για την ιεράρχηση , την καταγραφή, την κάλυψη αναγκών, κοινωνικών κινδύνων και αποκλεισμών  , μέσα  από ρυθμίσεις και παροχές σε νευραλγικούς τομείς  όπως:

η υγεία, η ασφάλιση, η απασχόληση, η στέγαση, οι ίσες ευκαιρίες , οι προνοιακές υπηρεσίες, 

Δηλαδή αφορά ένα σύνολο παρεμβάσεων που στοχεύουν στην εξατομικευμένη φροντίδα και κάλυψη αναγκών συνδεδεμένων ιδίως με:

• την παιδική μέριμνα
• την προστασία της τρίτης ηλικίας
• την ενίσχυση της οικογένειας
• την υποστήριξη ατόμων με αναπηρίες
• τους μακροχρόνια ανέργους
• τους άστεγους
• τους πολίτες που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας 
• τις μονογονεϊκές οικογένειες
• τις κακοποιημένες γυναίκες

Εν κατακλείδι η Κοινωνική πολιτική  οφείλει μέσα από τις πολιτικές που εφαρμόζει  να εξομαλύνει τα ποσοτικά και ποιοτικά προβλήματα που αφορούν τις συνθήκες διαβίωσης  των λιγότερο ή καθόλου ευνοημένων πολιτών  και τη διασφάλιση  αξιοπρεπών όρων ζωής ( υγειά , εκπαίδευση, στέγη , εργασία, κλπ)

Κοινωνική Πολιτική  στην Ελλάδα

Πώς εκφράζεται;

Είναι  οι ενδεδειγμένες , οι  εφαρμοζόμενες λύσεις  και τα μέτρα που λαμβάνονται  για την  ανακούφιση και την προοπτική μιας ποιοτικής ζωής  των ευάλωτων  και ευπαθών κοινωνικών ομάδων; 

Ποιος είναι ο ρόλος του κράτους και των αρμοδίων φορέων  σε ο,τι αφορά στην Κοινωνική Πολιτική;

Υπάρχει  συνέργεια μεταξύ κοινωνικής πολιτικής  και ένταξης/επανένταξης των ευάλωτων -ειδικών και ευπαθών ομάδων πληθυσμού  στον κοινωνικό και εργασιακό ιστό; 

Είναι η Φιλανθρωπία Κοινωνική Πολιτική; 

Κοινωνική Πολιτική είναι  ή Φιλανθρωπία;

Αυτά  αποτελούν τα βασικά  ερωτήματα που οφείλουν να απαντηθούν άμεσα   από φορείς και πολιτεία.

Εδώ και πολλά χρόνια  οι βασικές ανακουφιστικές πολιτικές του κράτους Πρόνοιας έχουν παραδοθεί άνευ όρων   σε ΜΚΟ, Συλλόγους, Συλλογικότητες, Σωματεία, ΑΜΚΕ, Φυσικά πρόσωπα …… 

Όλο αυτό αποτελεί μια συνθήκη που φαντάζει βολική  για τους καθ` ύλην αρμόδιους, που δεν είναι άλλοι από το ίδιο το κράτος.

Το κράτος με τον τρόπο αυτό δηλώνει αδυναμία να φροντίσει τους πολίτες του και παράλληλα,  δίνει τη σκυτάλη σε αναρμόδιους, καιροσκόπους και κερδοσκόπους, να χρησιμοποιούν κατά το δοκούν  τους πολίτες που ανήκουν σε ευπαθείς και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες στο πλαίσιο  της εμπορευματοποίησης  και εκμετάλλευσης  της ανάγκης τους για επιβίωση .

 Σε όλη αυτή την τραγική κατάσταση,  ακούσια και εκούσια,  συμμετέχουν και νέοι άνθρωποι, κυρίως νέο-πτυχιούχοι, άνεργοι  κα, οι επονομαζόμενοι κι ως μοριοσυλλέκτες,   που αναζητώντας  την εμπειρία κλειδί για μια αμειβόμενη θέση εργασίας, γίνονται έρμαια  του θολού τοπίου  μιας ντροπιαστικής  Κοινωνικής Πολιτικής.

Ποιες είναι όμως οι ομάδες των συμπολιτών μας που σύμφωνα  με τον ισχύοντα νόμο   αποτελούν τις ευάλωτες  ευπαθείς  και ειδικές … 

Ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ευπαθείς, ειδικές , ή ομάδες υψηλού κινδύνου, ονομάζονται εκείνες οι ομάδες του πληθυσμού , που έχουν περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση σε κοινωνικά και δημόσια αγαθά και δυσκολεύονται ή αδυνατούν σε πολλά επίπεδα και σε διάφορους τομείς να έχουν ποιότητα ζωής, (π.χ. στέγη, εργασία, ικανοποιητικό εισόδημα, εκπαίδευση, ιατρική περίθαλψη, κοινωνική ασφάλιση κ.ά.). Πρόκειται κυρίως για αστέγους, ανέργους/μακροχρόνια άνεργους, (ΑμεΑ), άτομα με εμφανή και μη αναπηρία, βαρέως πάσχοντες  με σοβαρά παθολογικά προβλήματα, ψυχικές ασθένειες, αποφυλακισμένους, χρήστες και πρώην χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών, οροθετικούς, άτομα από θρησκευτικές ή πολιτισμικές μειονότητες, ρομά / τσιγγάνους, μονογονεϊκές οικογένειες, ανήλικους παραβάτες, κακοποιημένες γυναίκες, θύματα εμπορίας (trafficking), εκδιδόμενοι , εκδιδόμενες, πρόσφυγες, μετανάστες, παλιννοστούντες,  ), τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας,  οι αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών,  οι μακροχρόνια άνεργοι έως είκοσι πέντε ετών και άνω των πενήντα ετών.

Ας κάνουμε λοιπόν μια αντιπαραβολή  με τα τεκταινόμενα στις χώρες της  ΕΕ και στην Ελλάδα ,  σε ότι αφορά στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Στο Δυτικό κόσμο  και ειδικότερα  στις χώρες της Ευρώπης και στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ , η παραμελημμένη κοινότητα γίνεται ηθικός και πολιτικός χώρος αποφάσεων. Σημασία έχει: η συλλογική δράση και η αλληλεπίδραση του τοπικού επιπέδου με όλα τα υπόλοιπα και  η δημιουργία νέων μορφών συνεργασίας για την φροντίδα των ηλικιωμένων και των αρρώστων, την ανατροφή των παιδιών και την φροντίδα του οικοσυστήματος. 

Ειδικότερα η ΕΕ,( έχοντας τακτοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο τις ευάλωτες και ευπαθείς κοινωνικές ομάδες των πολιτών της σε ότι αφορά την αξιοπρεπή καθημερινότητά τους και ένα ασφαλές κι ανθρώπινο  αύριο), δίνει τα τελευταία χρόνια ειδικό βάρος σε κακοποιημένες γυναίκες και  παιδιά, στα παιδιά που βιώνουν σε συνθήκες κάτω από τα όρια της φτώχειας  και στην ψυχική υγεία  ως άρρηκτα συνδεδεμένη με την ποιότητα ζωή των πολιτών της.

Στην Ελλάδα εν αντιθέσει με την ΕΕ,  η μεγάλη εικόνα που επικαλούνται οι ιθύνοντες, είναι απογοητευτική. Παρατηρούμε ότι  με ημίμετρα  και  πυροσβεστικές λύσεις προσπαθούν να  δηλώσουν παρόντες στις ρεαλιστικές ανάγκες των ατόμων των Ομάδων Στόχου(ΟΣ), που αυξάνονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα.

Τα τελευταία χρόνια, (2015-2024), παρακολουθούμε με ενδιαφέρον, έκπληξη, και θυμό, τη δημιουργία  μιας νέας πληθυσμιακής κατηγορίας  στην οποία εντάσσονται  όλοι ή σχεδόν όλοι οι συμπολίτες μας που ανήκουν  στις ευπαθείς , ευάλωτες  και ειδικές  ομάδες.

Η νέα αυτή ομάδα δεν είναι άλλη  από την ομάδα  των επιδοτούμενων επαιτών.  

Η καθεστηκυία τάξη, διεκδικώντας αρνητικό πρόσημο στην εφαρμογή λύσεων και καλών πρακτικών σε πολιτικές με κοινωνικό αντίκρισμα, (δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στήριξη και δημιουργία  μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μέτρα στήριξης εργοδοτών σε ό,τι αφορά την πρόσληψη ατόμων των Ομάδων Στόχου, πρόσβαση στην υγεία και στην εκπαίδευση χωρίς εξαιρέσεις, στήριξη των παιδιών , των μητέρων κλπ) , προσπάθησε και προσπαθεί με επιτυχία να παρέχει ευτελή  επιδόματα, σε μια προσπάθεια αποδοχής, από τους δυστυχείς συμπολίτες μας, του μεγαλείου  των κυβερνώντων , και με απώτερο στόχο   την εξαγορά της σιωπής τους και της ψήφου τους   Με μεγάλη ευκολία θα έλεγε κάποιος ότι αυτοί οι συμπολίτες μας τελούν υπό πολιτική ομηρία.

Η έννοια της Κοινωνικής Πολιτικής στην Ελλάδα  είναι «η αλιεία σε θολά και μολυσμένα  νερά» .

Η Κοινωνική Πολιτική στη χώρα μας δεν οδηγεί  τους συμπολίτες μας σε ένα αξιοπρεπές αύριο, Αντιθέτως με έντεχνα τεχνάσματα τους στερεί τα δικαιώματα της ελευθερίας τους , οδηγώντας τους στην περιθωριοποίηση , στην παραβατικότητα και παράλληλα μηδενίζει την προσωπικότητά τους. 

(μέρος 1ο)